Zware metalen is een verzamelnaam voor een groep metalen waar lood, arseen, cadmium en kwik onder vallen. Deze metalen komen in kleine hoeveelheden voor in de natuur. Echter heeft industriële uitstoot (onder andere mijnbouw en verbranding van fossiele brandstoffen) ertoe geleid dat de hoeveelheid aanwezige metalen in de natuur is toegenomen. Planten kunnen deze zware metalen opnemen uit de bodem en water, waardoor het in dieren en mensen terecht komt die deze planten eten.

Van arseen en cadmium is het bekend dat ze kankerverwekkend zijn voor de mens. Lood is waarschijnlijk kankerverwekkend en kwik is giftig voor de nieren en het centraal zenuwstelsel. Producten waarvan bekend is dat ze bijdragen aan de inname van zware metalen zijn granen, melk, non-alcoholische dranken, groenten, dieetvoeding, vis en vlees. Om deze nadelige effecten te voorkomen, zijn er in de wet maximumgehalten voor zware metalen in levensmiddelen opgesteld. De hoeveelheid zware metalen in het product moet onder dit gehalte blijven, zodat het product veilig is om te eten.