Voedselcontactmaterialen: regel het goed!
Voedselcontactmaterialen zijn in de voedingsmiddelensector van essentieel belang. In de vorm van verpakkingen dragen ze bij aan kwaliteit en voedselveiligheid. Het product oogt aantrekkelijk en onderscheidt zich van andere producten. Tegelijkertijd zien we dat veel bedrijven het een lastig onderdeel vinden van hun productontwikkeling en innovaties. Er komt namelijk veel bij kijken om de voedselveiligheid aantoonbaar te waarborgen.
Voedselcontactmateriaal
Als we spreken over voedselcontactmateriaal, dan hebben we het over materialen en voorwerpen:
- die worden gebruikt om levensmiddelen in te verpakken of
- die bestemd zijn om in contact te komen met levensmiddelen (bijv. een broodzak, een roerstaaf, een beslagkom) of waarvan redelijkerwijs kan worden verwacht dat zij in contact zullen komen met levensmiddelen (bijv. een herbruikbare, plastic draagtas)
Voedselveiligheid staat bovenaan
Er is veel keuze op de markt qua voedselcontactmaterialen. Dit neemt alleen maar toe. Er worden nieuwe materialen en vormen ontwikkeld, er komt steeds meer kennis over voedselveiligheid in relatie tot toegepaste materialen en de aandacht voor duurzamere verpakkingen wordt alsmaar groter (zie de Raamovereenkomst Verpakkingen 2013-2022 en SDG 12.5). Het bewaken van de voedselveiligheid wordt dus alleen maar belangrijker. En feit is: als exploitant in de keten is dit úw verantwoordelijkheid!
Wetgeving rondom voedselcontactmaterialen
Hierbij hebt u te maken met veel wetgeving op het gebied van voedselcontactmaterialen op Europees én op nationaal niveau (we beperken ons hier tot België en Nederland). Om te beginnen zijn er de algemeen geldende wetgevingen:
- Verordening (EG) nr. 2023/2006 Goede fabricagemethoden (GMP)
- Verordening (EG) nr. 1935/2004 Inzake materialen en voorwerpen bestemd om met levensmiddelen in contact te komen
- Nederland: Warenwetbesluit verpakkingen en gebruiksartikelen (1 juli 2020).
Let op! Ook op materiaalniveau zijn er eisen vastgelegd, zowel op EG-niveau en als ook soms aangevuld op nationaal niveau. Hiervan volgen nu enkele voorbeelden:
Kunststofverpakkingen
Vrijwel iedere voedselproducent werkt met kunststofmateriaal. Hierbij hebt u te maken met specifieke wetgevingen:
- Verordening (EU) nr. 10/2011 Materialen en voorwerpen van kunststof in contact met levensmiddelen
- Verordening (EG) nr. 282/2008 Gerecycleerd kunststof verpakkingsmateriaal dat met levensmiddelen in aanraking komt
- NL: Warenwetbesluit verpakkingen en gebruiksartikelen (Hoofdstuk I Kunststoffen).
- BE: Koninklijk besluit van 3 juli 2005, betreffende materialen en voorwerpen van kunststof bestemd om met voedingsmiddelen in aanraking te komen
Er worden onder andere eisen gesteld m.b.t:
- aanwezige stoffen met een totale migratielimiet <10 mg/dm²
- het gebruik van dual-use additieven
- de sperlaag bij meerlaags materiaal
- specificaties voor gebruik:
- soort voedsel waarmee het product in contact mag komen (water, zuur, alcohol, vet, droog)
- maximale duur en temperatuur tijdens de behandeling en opslag van de levensmiddelen
- verhouding tussen de oppervlakte die met levensmiddelen in contact komt en het volume, op grond waarvan is bepaald dat het materiaal of voorwerp aan de voorschriften voldoet
Cellofaanverpakkingen
Cellofaan is een veel toegepast materiaal dat ook vaak wordt gebruikt bij gasverpakkingen (MAP – Modified Atmospheric Packaging). De specifieke eisen liggen vast in:
- Verordening (EG) nr. 2007/42 Materialen en voorwerpen van folie van geregenereerde cellulose, bestemd om met levensmiddelen in aanraking te komen
- Nederland: Warenwetbesluit verpakkingen en gebruiksartikelen (Hoofdstuk VIII)
- België: KB 23/11/2004 inzake materialen en voorwerpen van folie van geregenereerde cellulose, bestemd om met voedingsmiddelen in aanraking te komen
Hierin staan o.a. eisen m.b.t. toegestane hulpstoffen en maximale hoeveelheden.
Coatings op blik
Hier hebben we te maken met epoxy-verbindingen. De specifieke wetgeving vinden we in de verordening (EG) nr. 1895/2005 inzake de beperking van het gebruik van bepaalde epoxyderivaten in materialen en voorwerpen, bestemd om met levensmiddelen in aanraking te komen.
Hiervoor gelden onder meer de volgende eisen:
- specifieke migratielimieten (SML’s) BADGE en derivaten
- NOGE en BFDGE mogen niet aanwezig zijn
Verklaring van Overeenstemming of Declaration of Compliance
Al uw voedselcontactmaterialen moeten voldoen aan de wettelijke eisen. Dit moet vastgelegd worden in een zogeheten VvO of DoC. Als exploitant is het belangrijk dit goed geregeld te hebben om daarmee uw voedselveiligheid aantoonbaar te kunnen waarborgen.
Handige verwijzingen
- EG: Verordening (EG) nr. 1935/2004
- EG zoekpagina
- Nederland: Warenwetregeling verpakkingen en gebruiksartikelen (1 juli 2020)
- Wetgeving België
Handig hulpmiddel
Mocht het uitzoeken en borgen van de voedselveiligheid van voedselcontactmaterialen voor u ingewikkeld zijn, dan begrijpen wij dat volkomen. Wij bieden u hiervoor een handig hulpmiddel: onze Whitepaper-Checklist VvO of DoC!